Historia Banku

Historia naszego Banku sięga drugiej połowy XIX wieku, kiedy ziemie te znajdowały się pod zaborem austriackim. Był to czas, w którym mieszkańcy Tarnobrzega, mimo uwłaszczenia, nadal zmagali się z biedą i brakiem dostępu do uczciwego kredytu. Rolnicy i rzemieślnicy byli zmuszeni korzystać z lichwiarskich pożyczek na bardzo wysoki procent. W Europie Środkowej, borykającej się z podobnymi problemami, zrodził się pomysł wzajemnej pomocy opartej na małych spółdzielczych instytucjach, które miały chronić ludność przed wyzyskiem i stwarzać warunki do rozwoju gospodarczego. Z tej idei powstał także nasz Bank, którego misją od samego początku była pomoc i wspieranie lokalnej społeczności.

Z inicjatywy Wydziału Rady Powiatowej w Tarnobrzegu w dniu 18 października 1886 roku odbyło się spotkanie, którego celem było założenie towarzystwa zaliczkowego w Tarnobrzegu dla okręgów sądów powiatowych w Tarnobrzegu i Rozwadowie. Zgromadzeni przyjęli Statut Towarzystwa oraz wybrali członków Rady Nadzorczej. W jej skład weszli: Bartoszewski Michał z Tarnobrzegu, Dolański Henryk z Grębowa, Ekstein Leib z Tarnobrzega, Horach Tadeusz z Wrzaw, Horodyński Zbigniew ze Zbydniowa, Kanarek Rachmil ze Skowierzyna, Martynowicz Jan z Rozwadowa, dr Machalski Leon z Tarnobrzegu oraz hr. Tarnowski Jan z Dzikowa, który został pierwszym prezesem Towarzystwa. W 1886 roku zostało powołane do życia Towarzystwo Zaliczkowe w Tarnobrzegu spółka zarejestrowana z odpowiedzialnością ograniczoną, które miało rozpocząć działalność od 1 stycznia 1887 roku – jak pisze Jan Słomka, wójt Dzikowa, była to pierwsza kasa publiczna w Tarnobrzegu. Działało ono na zasadach Hermanna Schulzego z Delitzsch w oparciu o Ustawę z dnia 9 kwietnia 1873 r. o spółkach zarobkowych i gospodarskich. Zgodnie z przyjętym Statutem „celem Towarzystwa jest dostarczanie Członkom swoim gotowych pieniędzy, jakich do obrotu w gospodarstwie, handlu rzemiośle swojem potrzebują, na umiarkowany procent za pomocą wspólnego kredytu wszystkich Członków” a „Członkami Towarzystwa mogą być osoby nieposzlakowanego imienia, z trzeźwości, pracowitości i uczciwości znane, praw cywilnych bez ograniczenia używające.”

Po pierwszym roku działalności (rok 1887) Towarzystwo miało 177 członków w tym: 26 rękodzielników i przemysłowców, 27 handlarzy i kupców, 90 rolników, 11 właścicieli i dzierżawców większych posiadłości, 17 umysłowo pracujących, 5 kapitalistów oraz jedną instytucję. Udziały członkowskie wynosiły 5.585 zł a suma bilansowa osiągnęła poziom 26.105 zł. Stan pożyczek wyniósł 25.769 zł. Od roku 1888 Towarzystwo pełniło zastępstwo Banku Krajowego oraz należało do Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych. Towarzystwo Zaliczkowe przez kolejne lata wspierało ważne dla mieszkańców Tarnobrzega przedsięwzięcia i stopniowo się rozwijało. Na koniec 1912 roku Towarzystwo zrzeszało 921 członków, udzieliło pożyczek na kwotę 237.895 zł, a suma bilansowa wyniosła 322.152 zł.

Okres dwudziestolecia międzywojennego przyniósł niewielkie zmiany w życiu miasta, które jako prowincjonalne miasteczko z przewagą ludności żydowskiej swój byt opierało na handlu związanym z okolicznymi terenami rolniczymi. Nowe perspektywy rozwoju otworzyły się przed miastem i regionem dopiero w drugiej połowie lat 30-tych, w związku z programem budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. Okres II Rzeczypospolitej przyniósł ujednolicenie odmiennych rozwiązań prawnych z czasów rozbiorów w postaci ustawy z 29 października 1920 roku o spółdzielniach. Na przełomie 1922/23 roku Towarzystwo przyjęło nowy statut oraz zmieniło nazwę na Towarzystwo Zaliczkowe w Tarnobrzegu spółdzielnia zarejestrowana z ograniczoną odpowiedzialnością. W dniu 2 maja 1923 roku zostało wpisane do rejestru spółdzielni pod nr 36. Rok 1924 przyniósł kolejną zmianę nazwy, Towarzystwo Zaliczkowe zastąpił Polski Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu z ograniczoną odpowiedzialnością. Kryzys gospodarczy lat 30 XX wieku zahamował rozwój Banku. Konieczne było wsparcie Polskiego Banku Rolnego w postaci pożyczki konwersyjnej (kredytu sanacyjnego) w 1933 roku. Pod koniec lat 30 sytuacja Banku stopniowo się poprawiała. W roku 1935 powstał plan połączenia Polskiego Banku Spółdzielczego w Tarnobrzegu oraz Udziałowej Kasy Pożyczkowej w Tarnobrzegu.

Wybuch II Wojny Światowej nie przerwał działalności Banku. Ograniczona została jednak jego działalność. W 1941 roku Bank zwrócił się do Sadu Okręgowego w Rzeszowie o odpisy niektórych akt utraconych w czasie działań wojennych. W roku 1943 nastąpiło w Tarnobrzegu połączenie trzech istniejących spółdzielni kredytowych. Zgodnie z zarządzeniem Rządu Generalnego Gubernatorstwa z dnia 31 maja 1943 roku Polski Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu przyłączył Udziałową Kasę Pożyczkową w Tarnobrzegu oraz Kasę Stefczyka w Tarnobrzegu. Instytucja zmieniła też nazwę na Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu. Lata wojenne były trudnym okresem dla Banku Spółdzielczego. Lata 1944/45 Bank zamknął stratami. Po przeprowadzonej rewizji w 1945 roku Bank liczył 1250 członków. W tym czasie Bank prowadził swoją działalność w budynku przy ulicy Leśnej 2. Lokal ten był niewystarczający i Bank przeniesiono na ul. Sandomierską w pierwszych latach powojennych.

Po wojnie na początku lat pięćdziesiątych Tarnobrzeg był niewielkim powiatowym miastem położonym w północnej części województwa rzeszowskiego. Miasto miało powierzchnię 603 ha i zamieszkiwało je 4125 osób. Odkrycie złóż siarki i podjęcie decyzji o budowie kombinatu w Machowie wpłynęło na szybki rozwój małego i sennego miasteczka jakim był Tarnobrzeg. Na podstawie Zarządzenia Ministra Skarbu w 1950 roku przekształcono spółdzielnie kredytowe w gminne kasy spółdzielcze. Powstała Gminna Kasa Spółdzielcza w Tarnobrzegu po przyłączeniu do Banku Spółdzielczego w Tarnobrzegu Kasy Stefczyka w Gorzycach i Kasy Stefczyka w Sokolnikach. Jej teren działania to miasta Tarnobrzeg oraz gmin: Ćmielów, Dęba, Tarnobrzeg, Trześń. W kolejnych latach Gminna Kasa Spółdzielcza zmieniła nazwę początkowo na Kasę Spółdzielczą w Tarnobrzegu (1956 rok), a później na Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu (rok 1962).

W 1976 roku ukończono budowę nowego budynku Banku przy ul. Sokolej, gdzie swoją siedzibę miał również Oddział Wojewódzki Banku Gospodarki Żywnościowej. Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu, tak jak wszystkie banki spółdzielcze w kraju, działał pod nadzorem powstałego 01.07.1975 r. Banku Gospodarki Żywnościowej. W roku 1990 wykorzystując możliwości ustawowe zerwano więzi z BGŻ i przez ponad dwa lata (jako jeden z siedmiu w kraju) Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu był bankiem samodzielnym podlegającym bezpośrednio Narodowemu Bankowi Polskiemu. Postawione przez NBP wymogi obowiązkowego zrzeszenia się banków spółdzielczych do końca 1992 r. spowodowały przyłączenie się tarnobrzeskiej placówki do procesu współtworzenia Banku Unii Gospodarczej S.A. w Warszawie. W 1996 roku Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu rozpoczął proces restrukturyzacyjny (jako pierwszy w województwie tarnobrzeskim i jeden z pierwszych w kraju) przejmując Banki Spółdzielcze w Łoniowie i Nisku.
Na przełomie 1995/96 roku budynek Banku w Tarnobrzegu poddany został rozbudowie i gruntownej modernizacji, dzięki temu Bank znacznie usprawnił obsługę klientów, zwiększył obroty i stał się bardziej konkurencyjnym w środowisku działania. W kolejnych latach Bank zyskał znaczny przyrost sumy bilansowej, funduszy własnych oraz powiększył teren działania poprzez przyłączenie kolejnych banków spółdzielczych. W 1997 roku przyłączono Bank Spółdzielczy w Lipniku, w 1998 roku Bank Spółdzielczy w Wojciechowicach z siedzibą w Bidzinach, a w 1999 roku Bank Spółdzielczy w Rudniku nad Sanem, Bank Spółdzielczy w Nowej Dębie i Bank Spółdzielczy w Baranowie Sandomierskim.

W myśl wymogów ustawy restrukturyzacyjnej z 24.06.1994 r. Bank zmienił zrzeszenie przystępując do Lubelskiego Banku Regionalnego S.A. w Lublinie, który później po połączeniu z sześcioma innymi bankami regionalnymi stworzył Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. w Warszawie. Bank w 2019 roku zwiększył swoje bezpieczeństwo, stając się członkiem Spółdzielni Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS.