Zrzeszenie BPS prowadziło w 2015 roku intensywne prace nad utworzeniem Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS. W dniu 26 listopada 2015 roku zaakceptowany został przez Zgromadzenie Prezesów pakiet dokumentów regulujących funkcjonowanie tego Systemu. Dokumenty przekazane zostały do zatwierdzenia do Komisji Nadzoru Finansowego. Po dokonaniu niezbędnych korekt dostosowujących projekt Umowy Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS do wymagań nadzorczych, Komisja Nadzoru Finansowego na posiedzeniu w dniu 22 grudnia 2015 roku zatwierdziła jej ostateczny kształt oraz jednogłośnie uznała System Ochrony Zrzeszenia BPS.
Decyzja Komisji to początek drogi w budowaniu solidarnościowego systemu gwarancji i wsparcia banków spółdzielczych. Jest to powrót do idei spółdzielczości w wymiarze grupy banków, które tworzą mechanizm monitorowania ewentualnych zagrożeń oraz solidarnie będą się wspierać w sytuacjach kryzysowych.
Doświadczenia z państw zachodnich pokazują, że systemy ochrony funkcjonujące od wielu lat, przyczyniły się do wzmocnienia pewności działania banków, które zdecydowały się wspólnie zadbać o swoją przyszłość. Banki tworzące system ochrony mają możliwość łącznego spełnienia normy płynności krótkoterminowej. Dodatkowo uzyskane zezwolenie na stosowane zerowej wagi ryzyka dla wzajemnych należności uczestników systemu ochrony, pozwala na obniżenie obciążeń związanych z nowymi regulacjami europejskimi. Uzyskane przez banki w systemie ochrony odstępstwa od ogólnych wymagań wpływają ponadto na zmniejszenie wymogów kapitałowych, co bezpośrednio wpływa na ich zdolność kredytowania gospodarki.
System Ochrony stale monitoruje swoich uczestników. W ramach audytu kontrolowane są ryzyka poszczególnych banków Systemu, tak aby odpowiednio wcześnie zidentyfikować ewentualne zagrożenia (uczestników obowiązują takie same zasady zarządzania ryzykiem). W zależności od skali problemów do dyspozycji jest kilka poziomów działań prewencyjnych. Na każdym etapie SOZ BPS służy pomocą merytoryczną i doradztwem, współpracując z bankiem w opracowaniu najbezpieczniejszych rozwiązań.
Należytą realizację Umowy Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS zapewnia Spółdzielnia Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS, która została powołana jako jednostka zarządzająca Systemem Ochrony. Zadaniem jednostki zarządzającej jest prowadzenie działań prewencyjnych, zapobiegających wystąpieniu sytuacji kryzysowych oraz wspieranie w działaniach naprawczych, w przypadku pogorszenia sytuacji finansowej, któregokolwiek z banków. Aby zapewnić realizację tych zdań jednostka zarządzająca zobowiązana jest do:
dbałości o stosowanie i utrzymywanie w Systemie Ochrony Zrzeszenia BPS wysokich standardów zarządzania ryzykiem,
wykonywania audytu wewnętrznego Uczestników,
monitorowania sytuacji finansowej Uczestników oraz podejmowania działań mających na celu kontrolę i ograniczenie ryzyka ich działalności,
udzielania pomocy w prowadzeniu procesów restrukturyzacyjnych i naprawczych oraz udzielenie Uczestnikom pomocy finansowej.
Pozycja finansowa Uczestników Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS oraz mechanizmy stworzone wewnątrz Systemu Ochrony dają dodatkowe, obok gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, wsparcie w zakresie bezpieczeństwa depozytów składanych przez klientów.
